Уладзімір Цярэнцьеў: Канстытуцыя - гэта не толькі правы, але і абавязкі

Відавочна сацыяльная накіраванасць дакумента

Праект абноўленай Канстытуцыі вынесены на ўсенароднае абмеркаванне. Праца над дакументам была доўгай і скрупулёзнай, бо, па сутнасці, мы не проста змяняем і дапаўняем Асноўны Закон нашага жыцця, а вызначаем будучыню. І для сябе, і для нашчадкаў. Новая Канстытуцыя выступае як легітымны і бяспечны інструмент абнаўлення грамадскага ладу краіны. Як агульны дагавор, дзе будзе ўлічана меркаванне кожнага. У выніку занесены прынцыповыя дапаўненні і змены ў 77 артыкулаў, дададзена 11 новых. З'явіўся яшчэ адзін параграф, які вызначае статус, паўнамоцтвы і кампетэнцыі Усебеларускага народнага сходу - вышэйшага прадстаўнічага органа народаўладдзя. Сёння паўдзельнічаць у далейшым удасканаленні праекта можа кожны беларус — адкрыта спецыяльная анлайн-пляцоўка для прапаноў і заўваг. Чаго чакаюць людзі ад абноўленай Канстытуцыі і наколькі актыўна збіраюцца ўдзельнічаць у абмеркаванні? На гэтыя і іншыя пытанні карэспандэнт «Р» папрасіў адказаць старшыню Віцебскага абласнога Савета дэпутатаў Уладзіміра Цярэнцьева.

Сацыяльная накіраванасць з апорай на моцную дзяржаву

— Уладзімір Уладзіміравіч, наколькі своечасова, на ваш погляд, змена Асноўнага Закона, паводле якога мы жылі амаль 30 гадоў?

- Вы самі падкрэслілі: 30 гадоў. За гэты час памяняўся свет, памянялася грамадства, змяніліся мы самі. І я кажу не толькі аб палітыцы ці эканоміцы, але і аб менталітэце, псіхалогіі, ладзе жыцця людзей. Тое, што раней было закладзена амаль на генетычным узроўні, сёння, нажаль, прыйдзецца замацоўваць заканадаўча. Гэта я пра патрыятызм, нацыянальную самабытнасць, культурную спадчыну, сямейныя каштоўнасцi. Гэта значыць змены Асноўнага Закона выкліканы часам. І як мы ўсе ведаем, гэтае рашэнне не аднаго дня. І нават не года. Вось ужо на працягу як мінімум трох гадоў будучыя змены абмяркоўвалі, фармулявалі і адпрацоўвалі на розных узроўнях.

— Вы азнаёміліся з праектам. Ці можаце зараз адной фразай акрэсліць галоўны напрамак змен?

— Так. Наша краіна, як і жадаў народ, застаецца прэзідэнцкай рэспублікай. З'явіўся стабілізатар у адносінах паміж усімі галінамі ўлады ў выглядзе Усебеларускага народнага сходу. Гэты стабілізатар будзе сфарміраваны на дэмакратычных прынцыпах, а таму пашырыць і магчымасці ўдзелу грамадзян у вырашэнні дзяржаўных пытанняў. Але і рашэнні УНС будуць абавязковымі для ўсіх органаў і грамадзян. Адразу адзначу: падчас зносін з дэпутатамі мясцовых Саветаў, на сустрэчах у працоўных калектывах і па месцы жыхарства выбаршчыкаў нярэдка чуў нейкія асцярогі. Людзі баяліся і баяцца страціць тыя сацыяльныя гарантыі, якія ў іх сёння ёсць. Мяркуючы па праекту абноўленай Канстытуцыі, трывогі беспадстаўныя. Відавочна сацыяльна арыентаваная накіраванасць дакумента з апорай на моцную дзяржаву, на моцныя традыцыі, якія існуюць у нас у краіне.

Усямерная падтрымка, асабліва тых катэгорый людзей, якія ў гэтым асабліва маюць патрэбу, гарантавана і замацоўваецца заканадаўча. Новая Канстытуцыя адказвае патрабаванням часу, у поўнай меры забяспечвае далейшае развіццё краіны, мір і згоду сярод людзей.

— Дэпутаты Віцебшчыны будуць удзельнічаць у абмеркаванні?

- Бясспрэчна. І не толькі дэпутаты - да гэтаму працэсу яны падключаць і шырокія масы насельніцтва. Дарэчы, у нас вельмі актыўны і дзейны дэпутацкі корпус. Калі раней сельвыканкамы ў большасці сваёй узначальвалі людзі перадпенсійнага ўзросту, то сёння на гэтых пасадах учорашнія кіраўнікі сельгаспрадпрыемстваў, начальнікі РАУС і РАНС, дырэктара школ. Людзі маладыя, энергічныя, з досведам гаспадарчай дзейнасці. Напрыклад, у Гарадоцкім раёне Даўгапольскі сельсавет узначаліў 30-гадовы дырэктар ДЮСШ Віктар Бабкоў. Першыя паўгода аб'язджаў свае падведамныя вёскі на ровары, пакуль не набылі службовы аўтамабіль. Ужо неаднаразова атрымліваў вельмі прывабныя прапановы, якія датычацца кар'еры. Адмовіўся - падабаецца працаваць у вёсцы, з людзьмі. Так што нашы актывісты гатовы горы згарнуць і разлічваюць на пашырэнне паўнамоцтваў. Іх роля пасрэднікаў або «прарабаў» паміж насельніцтвам і тым жа ЖКГ - ужо састарэлае паняцце. Сёння на месцах, не чакаючы ўмяшання вышэйстаячых інстанцый, можна і трэба вырашаць практычна ўсе пытанні. У праекце Канстытуцыі мы знаходзім пазітыўныя змены: у бок павелічэння зменены тэрмін дэпутацкіх паўнамоцтваў, устаноўлены адзіны дзень галасавання пры правядзенні выбараў, узмацняюцца пазіцыі мясцовых органаў улады. Усё дакладна, абгрунтавана і лагічна. Вядома ж, абапіраючыся на Канстытуцыю, будуць удасканальвацца і іншыя заканадаўчыя акты. Значыць, і роля дэпутацкага корпуса становіцца больш значнай. Мы да гэтага гатовы.

Патрыятызм і гістарычная памяць - абавязак кожнага

— Якія змены сацыяльнай палітыкі вы вызначылі б як стратэгічна важныя?

— Па-першае, усё тое, што прама ці ўскосна датычыцца падрастаючага пакалення і захавання гістарычнай праўды. Мы - людзі якія адбыліся. Выраслі на апавяданнях ветэранаў, ваенных кнігах і фільмах. А вось сваіх дзяцей, а тым больш унукаў, недзе ўпусцілі. Чым і скарысталіся разбуральнікі. Падзеі апошніх гадоў паказалі прабелы вельмі красамоўна. У праекце абноўленай Канстытуцыі не толькі падкрэсліваецца асаблівая міралюбівая роля нашай дзяржавы, але і ставіцца заслона ўсякага роду правакацыям у гэтым плане. У артыкуле 15 сказана: «Дзяржава забяспечвае захаванне гістарычнай праўды і памяці аб гераічным подзвігу беларускага народа ў гады Вялікай Айчыннай вайны». А артыкулам 54 канкрэтна вызначана: праява патрыятызму, захаванне гістарычнай памяці пра гераічнае мінулае беларускага народа з'яўляюцца абавязкам кожнага грамадзяніна Рэспублікі Беларусь. Вельмі дакладная фармулёўка, за якую аберуч прагаласуюць усе разважныя людзі.

Па-другое, мяне вельмі ўразіўартыкул 45. Так, дзяржава, як і раней, гарантуе права на ахову здароўя, у тым ліку бясплатнае лячэнне, вызначае даступнасць медабслугоўвання… Але тут жа зьявіўся новы абзац: «Грамадзяне абавязаны прымаць меры па захаванні і ўмацаваннi ўласнага здароўя». Вы ведаеце, колькі грошай штогод траціцца у нашай краіне на будаўніцтва новых бальніц і паліклінік, лячэнне пацыентаў, бясплатнае лекавае забеспячэнне грамадзян, якія маюць на гэта права? Каласальныя сумы, ільвіная доля бюджэту! Паралельна ўзводзяцца новыя спарткомплексы, лыжаролерныя трасы, іншыя аб'екты фізкультуры і спорту. Займайцеся, умацоўвайце здароўе, беражыце сябе! Ці зберажэм? Ды добра навучыліся за гэтыя гады крытыкаваць медыкаў і метады іх лячэння, абураемся чэргам у паліклініках, абмяркоўваем недахопы. А што робім самі для сябе? Вельмі патрэбны і своечасовы акцэнт: надышоў час і ў плане здароўя ад банальнага спажывання выгод перайсці да абавязкаў. Дзяржава дае права, але і ты абавязаны.

— Уладзімір Уладзіміравіч, што б вы пажадалі зараз тым, хто толькі пачаў знаёміцца ​​з праектам Канстытуцыі?

- Уважліва вывучыць дакумент. Падкрэсліць для сябе найбольш важныя моманты - у кожнага яны могуць быць свае ў сілу прафесіі, сацыяльнага статусу, асаблівасцей успрымання знешняга свету. І вядома ж, прыняць актыўны ўдзел у абмеркаванні. Магчыма, менавіта ваша меркаванне стане вырашальным для ўнясення некаторых паправак, дапаўненняў і ўдакладненняў у ходзе канчатковай шліфоўкі законапраекта, за прыняцце якога ў хуткім часе будзем галасаваць на рэферэндуме. І абавязкова звернеце ўвагу на артыкул 21. У iм адзначана, што кожны павінен праяўляць сацыяльную адказнасць, уносіць пасільны ўклад у развіццё грамадства і дзяржавы. З гэтага і пачнем.