Турмаршрут па былых штэтлах аб'яднаў Глыбоцкі, Докшыцкі і Ушацкі раёны

У панядзелак спаўняецца 79 гадоў з таго страшнага дня, калі на нашы гарады і вёскі ўпалі першыя бомбы і пачалася самая кровапралітная вайна ХХ стагоддзя. У яе горане загінулі амаль дзесяць тысяч жыхароў нашага раёна.

Былі спалены многія вёскі, некаторыя разам з людзьмі. Тры з іх, як вядома, так і не аднавіліся. Практычна цалкам было знішчана народнае гаспадарка. Але нашы дзяды і прадзеды перамаглі і ў аднаўленні разбуранай краіны, якая адрадзілася, як птушка фенікс, з попелу і стала яшчэ больш прыгожай.

Наш сённяшні абавязак - беражліва захоўваць памяць аб тым ахвярным часе, каб будучыя пакаленні заўсёды памяталі, якая жахлівая рэч - вайна.

Менавіта захаванне памяці стала галоўным пры распрацоўцы турыстычнага маршруту «Страчаны рай: жыццё і катастрофа беларускіх штэтлаў» Нацыянальным агенцтвам па турызме сумесна з Докшыцкім, Глыбоцкім і Ушацкага райвыканкамi. Штэтламі яўрэі называюць мястэчкі, дзе да вайны прадстаўнікі іх нацыянальнасці складалі большасць насельніцтва. З створаных нямецкімі акупантамі гета ўцячы ўдалося адзінкам. Адна гістарычная трагедыя аб'ядноўвае беларусаў і яўрэяў. Маршрут уключае ў сябе знаёмства з жыццём былых яўрэйскіх мястэчак, наведванне музеяў, мемарыяльных комплексаў, пахаванняў і іншых месцаў, якія захоўваюць сляды некалі бурнага яўрэйскага жыцця.

У чацвер адбылася прэзентацыя маршруту, у якой прынялі ўдзел пасол Ізраіля ў Беларусі Алон Крокам, старшыня Пастаяннай камісіі палаты прадстаўнікоў па жыллёвай палітыцы і будаўніцтве Віктар Нікалайкін, памочнік Старшыні Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь Андрэй Раманаў і іншыя афіцыйныя асобы. Ганаровых гасцей на мемарыяльным комплексе «Праклён фашызму» у Шунеўцы вітаў старшыня райвыканкама Алег Кавалёнак.

- Спадзяюся, што сённяшняя сустрэча дасць магчымасць і ў далейшым развіваць адносіны паміж нашай краінай і Ізраілем. Думаю, што яны будуць актуальнымі і для нашага раёна, - адзначыў старшыня райвыканкама і на правах гаспадара падарыў Алон Шагому карціну з выявай Докшыц.

Усе ўдзельнікі сустрэчы таксама атрымалі памятныя сувеніры. Дырэктар Бягомльскага музея народнай славы Вольга Таляронак распавяла гасцям гісторыю гібелі вёскі, а работнікі культуры раёна паказалі рэканструкцыю падзей, якія адбыліся 77 гадоў таму на гэтым месцы. Ад убачанага жах і боль застылі ў вачах прысутных...

У Докшыцах, дзе ўжо ў першыя месяцы акупацыі было створана гета і праз год знішчана больш за 2,5 тысячы яўрэяў, удзельнікі мерапрыемства наведалі месца іх расстрэлу. Да помніка па яўрэйскай традыцыі ўсклалі каменьчыкі і аддалі даніну павагі продкам на яўрэйскіх могілках.

Пётр РОМЫСЛАЎ.

Фота аўтара.