Шматдзетная мама з Докшыц была эканамістам, а стала кавалём

Больш за два гады таму 38-гадовая Людміла Палячонак змяніла крэсла банкаўскага работніка на молат і кавадлу. Мама трох дочак працягнула дынастыю, стаўшы кавалём.

«Я не чараўнік, я толькі вучуся», - жартуе яна, сустракаючы нас на парозе кузні. Дарэчы, з гумарам, пазітывам у гэтай сям'і сапраўды ўсё ў парадку. Так літаральна на родзе напісана. Да замужжа прозвішча Людмілы было Шуткіна. Для Докшыц прозвішча гучнае. Ва ўтульным зялёным мястэчку ў курсе: патрэбна сапраўдная кованая прыгажосць - гэта да Шуткіных, зробяць грунтоўна і з душой. Нямала кампазіцый умельцаў упрыгожваюць і сам райцэнтр. Напрыклад, ажурны крыж на ўездзе ў горад і арка каля загса, з нядаўняга - прыгажун-кот у будынкі ЖКГ.

Кавальская арцель нарадзілася без малога 20 гадоў таму. Каля вытокаў стаяў глава сям'і Уладзімір Валянцінавіч. Яркага майстра, уладальніка ганаровага звання «Чалавек года Віцебшчыны» ведаюць далёка за межамі раёна. А карані яго вядуць ва Удмуртыю, у вёску Нюрдор-Коцья. Сёння ёсць пасёлак з аднайменнай назвай, кажа Людміла Палячонак:

— Калісці з металам у гэтых краях працаваў мой дзед. Ён быў моцным бляхаром. Рабіў для аднавяскоўцаў патрэбныя ў кожнай гаспадарцы вёдры, палівачкі, ракавіны, рукамыйніцы… Здаецца, нічога складанага, але патрабуе сілы, таленту і спрыту.

Дарэчы, для Людмілы першыя крокі ў рамяство таксама пачаліся з вядра. У яго адляцела ручка. Як быць? Не тузаць жа кагосці па такой дробязі. Узяла і сама паправіла.

Па асноўнай спецыяльнасці Людміла Палячонак — маркетолаг-эканаміст. Дзевяць гадоў адпрацавала ў аддзяленні банка. Пасля гандлёвага каледжа, завочна скончанага Беларускага дзяржаўнага эканамічнага ўніверсітэта працавала там спецыялістам па аперацыйна-касавых работах.

— Ці не страшны быў такі круты паварот? - цікаўлюся.

— Зусім не! Наадварот, цікава.

Брат Дзмітрый і муж Уладзімір спярша перажывалі: вельмі ўжо далікатная, мініяцюрная іхняя Люда. Прызнацца, убачыўшы яе упершыню, падумала аб тым жа: як гэтай смелай жанчыне хапае сіл і энергіі ўтаймоўваць метал? Уладзімір Шуткін, дарэчы, у дачцы ніколькі не сумняваўся. Наадварот, падбадзёрваў, уключаў ролікі ў інтэрнэце, у якіх жанчыны-кавалі майстэрскi спраўляліся з самымі складанымі працамі. На мінулы дзень нараджэння Уладзімір Валянцінавіч падарыў Людміле зварачны апарат, ахоўную маску. І справа пайшла.

— Бяру прыклад з бацькі, ён — самы галоўны настаўнік і арыенцір. З такой падтрымкай упэўнена: у мяне ўсё атрымаецца. Сталі паступаць першыя замовы. Напрыклад, некалькі выкаваных мной кветачніц ёсць у Докшыцах, Мінску, Магілёве. Падабаюцца каваныя кветкі, якія могуць радаваць уладальнікаў круглы год. Жывыя расліны - мая слабасць. Раней, перш чым у адной з дочак выявілі алергію, у нашага дома было цэлае духмянае мора. Цяпер рэалізую гэтае хобі па-свойму, ужо ў метале.

Жалезны аргумент

У кавальскай справе сёння змянілася шматлікае, разважае Людміла:

— З'явіліся зварачныя апараты, шліфавальныя машыны. Гэта выдатна эканоміць час і сілы. Распальваць горан так часта, як перш, не трэба - можна абыйсціся халоднай коўкай. Але засталіся элементы, у тым ліку клямкі, дзвярныя ручкі, якія, як і раней, ствараюць уручную.

Чым добрыя каваныя вырабы, дык гэта доўгай службай. Людміла дэманструе зроблены з металу ажурны ложачак для лялек. Гэта яе прэзент малодшым дочкам. Такі ложачак - вечны, заўважае аўтар:

— Вытрымае не тое што цацкі, нас з вамі. Праверана.

Пабраць патрэбны матэрыял таксама няпроста. Які заўгодна не падыдзе. Скажам, ручкі старадаўніх ложкаў - лепшая аснова для будучай каміннай качаргі. А стары бензабак можа стаць сімпатычным верталётам або фігуркай скарпіёна. Мастацкае каванне - заўсёды творчасць, падхапляе любімую тэму Шуткін-старэйшы:

— Правобраз кампазіцыі ўзнікае перш у галаве, потым - на эскізе, а ўжо пазней пад молатам і зваркай. Балазе зараз можна шматлікае спрасціць за кошт кампутарнага мадэлявання. Вялікія надзеі на старэйшую ўнучку, 17-гадовую Крысціну. Яна вучыцца на мастака-афарміцеля, дызайнера інтэр'ераў у Мінску. Магчыма, таксама прыйдзе ў сямейны бізнэс.

Людміла Палячонак глядзіць на гэта станоўча. «Хочаш быць шчаслівым, — усміхаецца яна, — не прапусці голас сэрца». Сапраўды, жалезны аргумент.

На мінулы дзень нараджэння бацька падарыў Людміле зварачны апарат, і справа пайшла.

Ці прыбытковая кавальская справа? Людміла з бацькам жартуюць, што гэта - камерцыйная таямніца. Калі сур'ёзна, то зарплата напрамую залежыць ад выпрацоўкі. У такім невялікім раёне, як Докшыцкі, каваль можа атрымаць на рукі да 1000 беларускіх рублёў за месяц. Гэта ў вясенне-летнюю пару, калі хапае кліентаў. Кошт матэрыялу, падаткі, страхаванне - усё гэта таксама ідзе ў калькуляцыю. Зімой заказаў мінімум або проста няма. Нават дасведчаным сельскім майстрам даводзіцца залежаць ад сезонных. назапашванняў.

Крыніца: Расійская газета